Rekordy spadochronowe Polski – skoki wysokościowe
Oficjalne, krajowe i międzynarodowe rekordy spadochronowe rejestrowane są od 01.08.1951 r., po wprowadzeniu przez Międzynarodową Federację Lotniczą (FAI) jednolitych przepisów ich ustanawiania. Wcześniej dokonywano wielu wyczynów spadochronowych, ale nie były one oficjalnymi rekordami, właśnie ze względu na brak stosownych postanowień sportowych FAI.
Wraz z rozwojem spadochroniarstwa i postępem technicznym, przepisy zawarte w Kodeksie Sportowym FAI ulegają zmianie. Tworzone są nowe kategorie rekordów i otwierają się nowe możliwości ich ustanawiania.
Na przestrzeni lat w Polsce ustanowiono ponad 40 rekordów spadochronowych w skokach wysokościowych w różnych kategoriach takich jak: dystans spadania, dystans spadania bez stabilizatora, wysokość skoku, wysokość skoku z natychmiastowym otwarciem spadochronu itp., z podziałem na skoki dzienne, nocne, indywidualne, grupowe, ogólne i kobiece.
Nie sposób opisać wszystkich rekordów spadochronowych Polski, ale poniżej postaram się nieco je przybliżyć, dokładniej opisując rekordy ustanowione w latach 1991 – 93 r., gdyż w większości z nich dane mi było uczestniczyć.
Pierwsi rekordziści Polski w skokach wysokościowych z lat 50.
Z lektury książki Tadeusza Malinowskiego „Sport spadochronowy w Polsce” można wywnioskować, że pierwszy oficjalny rekord Polski w skokach wysokościowych ustanowiono w kategorii wysokość skoku, w grupie 3-osobowej z natychmiastowym otwarciem spadochronu. 09.08.1952 r. wyczynu dokonali: Jerzy Bonchet, Witold Liczbiński i Witold Tracz – 4 100 m. Kolejny rekord w tej kategorii ustanowili w Świdniku: Zbigniew Chandze, Zdzisław Chyliński i Wojciech Trawiński (03.09.1954 r. – 4 800 m). Skok wykonano z samolotu FW-58 Weihe SP-ARP.
W grupie 4-osobowej na listę rekordzistów 08.10.1959 r. wpisali się: Franciszek Bujacz, Stefan Furmaniak, Henry Hyla, Władysław Ryś – 5 350 m.
Pierwsze indywidualne rekordy, w kategorii wysokość skoku z natychmiastowym otwarciem spadochronu, ustanowił Janusz Szygendowski (23.04.1953 r. – 3 000 m, 16.05.1953 r.
3 810 m), a następne Zbigniew Turowski (18.05.1953 r. – 4 350 m) i Jerzy Kubaczewski (29.05.1954 r. – 5 560 m).
Waldemar Bołotowicz zapoczątkował serię rekordów w kategorii dystans spadania z zamkniętym spadochronem (15.05.1953 r. – 2 510 m, 21.05.1953 r. – 3 340 m, 11.05.1954 r. – 3 740 m).
W kategorii kobiecej na listę rekordzistów wpisała się Anna Franke (24.05.1953 r. – 4 530 m), a w kategorii nocnej Stefan Furmaniak (22.09.1956 r. – 2 760 m, 11.10.1957 r. – 4 100 m rekord świata).
Niesamowity skok Tadeusza Dulli z 12 950 m
04.09.1957 r. kpt. Tadeusz Dulla (szef służby spadochronowo – desantowej) dokonał niesamowitego wyczynu. Na wysokości 12 950 m skoczył z luku bombowego, odrzutowego samolotu IŁ-28 i ustanowił rekord Polski, spadając z zamkniętym spadochronem przez 12 500 m w czasie 3 min 15 s. Otwarcie spadochronu nastąpiło na wysokości 400 m, a cały skok trwał 4 min 45 s. Samolot o nr bocznym 55, należący do 33 Pułku Lotnictwa Bombowego, którego załogę stanowili pilot mjr Józef Ostrowski oraz nawigator mjr Ludwik Pinkiewicz, wystartował ze swojej bazy w Modlinie. Tadeusz Dulla po skoku, zgodnie z planem, wylądował na lotnisku polowym w Kroczewie, oddalonym od Modlina o 8 km.
Rekord Polski Tadeusza Dulli w skoku wysokościowym, w kategorii dystansu spadania z zamkniętym spadochronem, pozostaje niepobity do dzisiaj. Zgodnie z obecnie obowiązującym Kodeksem Sportowym FAI Tadeusz Dulla swoim skokiem ustanowiłby jeszcze dwa kolejne rekordy; w wysokości skoku i prędkości spadania.
Rekordowe skoki z ponad 8 000 m w Aeroklubie Warszawskim
13.06.1958 r. Romana Skatulska (w kategorii kobiecej) i Witold Tracz (w kategorii ogólnej) ustanowili rekordy Polski w skokach wysokościowych z natychmiastowym otwarciem spadochronu – 8 270 m.
24.06.1958 r. Romana Skatulska ponownie wpisała się na listę rekordzistów Polski w skokach wysokościowych, tym razem w kategorii dystansu przebytego z zamkniętym spadochronem – 6 600 m. W tym samym dniu Lech Jeske, Andrzej Otulak i Witold Tracz ustanowili rekord Polski w skoku z natychmiastowym otwarciem spadochronu w grupie 3-osobowej – 8 010 m.
30.10.1958 r. Romana Skatulska ustanowiła podwójny (kobiecy i ogólny) rekord w kategorii dystansu przebytego z zamkniętym spadochronem w nocy – 7 050 m.
W tym miejscu warto też wspomnieć o skoku grupowym 09.10.1958 r. z 8 290 m Marii Wojtkowskiej, Romany Skatulskiej i Elżbiety Makos oraz o nocnym skoku 30.10.1958 r. Marii Wojtkowskiej i Witolda Tracza z wysokości 8 160 m, które ostatecznie nie zostały uznane za oficjalne rekordy Polski. Wyczyny te pretendowały do zatwierdzenia jako rekordy świata, ale FAI dopatrzyła się nieprawidłowości w zapisie barografów i niestety musiano je wykreślić również z rejestru rekordów Polski.
Ciekawostką jest to, że wszystkie powyższe skoki wysokościowe zostały wykonane z polskiego samolotu transportowego CSS-12, stanowiącego własność Instytutu Lotnictwa.
Polski samolot transportowy CSS-12.
Rekordy w latach 60.
W latach 60, w kategorii wysokość skoku z natychmiastowym otwarciem spadochronu, rekordy ustanowili: w grupie 8-osobowej 17. 08.1965 r. Jerzy Dąbrowski, Krzysztof Gonera, Ryszard Harabasz, Grzegorz Miliński, Mariusz Muszkiet, Andrzej Nitecki, Janusz Wadlewski i Zbigniew Zarzycki – 4 257 m, a w grupie 9-osobowej 26.10.1965 r. Tadeusz Antoniak, Stefan Czerwonka, Jerzy Dudek, Zbigniew Dzius, Ryszard Kamiński, Józef Kuchnia, Leon Nazarewski, Henryk Sowada, Józef Stelmaszyk – 4 650 m.
W powyższej kategorii, ale w skokach nocnych, na listę rekordzistów wpisali się: w grupie 9-osobowej 9-10.11.1965 r. Tadeusz Antoniak, Leopold Borek, Stefan Czerwonka, Jerzy Dudek, Zbigniew Dzius, Ryszard Kamiński, Leon Nazarewski, Jerzy Sobczyk, Józef Stelmaszyk – 4 450 m, a indywidualnie 26.06.1968 r. Bożena Muszkiet – 4 346 m i w tym samym dniu Władysław Urbuś – 5 426 m.
W kategorii dystans spadania z zamkniętym spadochronem w grupie 5-osobowej rekord Polski ustanowili 26.10.1968 r. Józef Duszkiewicz, Czesław Hyliński, Władysław Ryś, Kazimierz Skowron, Andrzej Słomba – 3 775 m.
Rekordy w latach 1991 – 93
Podklasa: G-1-a
Wysokość wolnego spadania indywidualnie
Rekord kobiecy – dzień: 7 066,0 m Edyta Gierczak
21.05.1993 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 SP-LWB, wysokość skoku 8 200 m
Podklasa: G-2-a
Wysokość wolnego spadania w grupie
Rekord ogólny – dzień: 6 770,0 m – 3 osoby:
Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Eugeniusz Zieliński
21.05.1993 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 SP-LWB, wysokość skoku 8 200 m
Po skoku z 8 200 m z barografami w rękach
Pobity rekord:
Rekord ogólny – dzień: 5 433,0 m – 3 osoby:
Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Marek Włoszczak
22.09.1992 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 1310, wysokość skoku 6 300 m
Rekord ogólny – dzień: 6 043,0 m – 4 osoby:
Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Tomasz Sikora, Eugeniusz Zieliński
19.05.1992 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 1508, wysokość skoku 7 660 m
Rekord ogólny – dzień: 5 744,0 m – 5 osób:
Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Janusz Glazer, Jan Musiał, Eugeniusz Zieliński
17.05.1993 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 SP-LWB, wysokość skoku 6 950 m
Pobity rekord:
Rekord ogólny – dzień: 5 213,0 m – 5 osób:
Edyta Gierczak, Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Jędrzej Jaxa-Rożen, Mirosław Kaźmierczak
22.09.1992 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 1310, wysokość skoku 6 400 m.
Rekord ogólny – dzień: 5 895,0 m – 6 osób
Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Jan Musiał, Adam Świąder, Tadeusz Wiatr, Eugeniusz Zieliński
18.05.1993 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 SP LWB, wysokość skoku 7 000 m
Pobity rekord:
Rekord ogólny – dzień: 5 533,0 m – 6 osób:
Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Mirosław Kaźmierczak, Tomasz Sikora, L.eszek Wielgos, Marek Włoszczak
22.09.1992 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 1310, wysokość skoku 6 600 m
Rekord ogólny – dzień: 5 815,4 m – 7 osób:
Janusz Glazer, Mieczysław Hapoński, Mirosław Kaźmierczak, Jan Musiał, Tomasz Sikora, Adam Świąder, Tadeusz Wiatr
21.05.1993 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 SP-LWB, wysokość skoku 7 000 m
Pobity rekord:
Rekord ogólny – dzień: 5 375,3 m – 7 osób:
Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Janusz Glazer, Mirosław Kaźmierczak, Jan Musiał, Adam Świąder, Tadeusz Wiatr
17.05.1993 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 SP-LWB, wysokość skoku 6 600 m
Rekord ogólny – dzień: 5 760,0 m – 8 osób:
Lidia Kosk, Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Tomasz Kuchciński, Tomasz Sikora, Leszek Wielgos, Marek Włoszczak, Eugeniusz Zieliński
22.06.1992 r. Oleśnica, samolot An-26 1406, wysokość skoku 6 750 m
Pobity rekord:
Rekord ogólny – dzień: 5 338,01 m – 8 osób:
Agnieszka Czapnik, Jędrzej Jaxa-Rożen, Dariusz Kajdy, Krzysztof Kiebała, Zbigniew Pluta, Tomasz Sikora, M. Strzeszyński, J. Żurawski
25.06.1991 r. Oleśnica, samolot An-26 1407, wysokość skoku 6 500 m
Rekord ogólny – dzień: 5 613,7 m – 9 osób
Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Janusz Glazer, Mieczysław Hapoński, Mirosław Kaźmierczak, Tomasz Sikora, Adam Świąder, Tadeusz Wiatr, Eugeniusz Zieliński
20.05.1993 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 SP-LWB, wysokość skoku 6 950 m
Rekord ogólny – dzień: 5 383,1 m – 10 osób:
Edyta Gierczak, Bolesław Dzieciaszek, Borysław Dzieciaszek, Janusz Glazer, Mieczysław Hapoński, Mirosław Kaźmierczak, Jan Musiał, Tomasz Sikora, Adam Świąder, Eugeniusz Zieliński
20.05.1993 r. Poznań – Ławica, samolot An-26 SP-LWB, wysokość skoku 6 700 m
Rekord ogólny (dzień): 5 501,3 m – 13 osób:
Lidia Kosk, Renata Gładysz, Katarzyna Krzewska, Gabriel Banasiak, Borysław Dzieciaszek, Mieczysław Hapoński, Jędrzej Jaxa-Rożen, Tomasz Sikora, Andrzej Staniak, Adam Świąder, Marek Włoszczak, Eugeniusz Zieliński, Jarosław Żywalewski
02.07.1993 r. Oleśnica, samolot An-26 nr 1310, wysokość skoku 6 600 m
3 rekordy w jednym skoku z balonu z wysokości 10 714 m
03.12.2014 r. Tomasz Kozłowski, Arkadiusz Majewski i Tomasz Witkowski skacząc w Popławach z największego w Polsce balonu na ogrzane powietrze, ustanowili aż 3 spadochronowe rekord Polski (klasa: G, podklasa: G-2, kategoria: ogólna) w jednym skoku grupowym, które zostały uznane za oficjalne rekordy Europy: wysokość skoku – 10 714 m, dystans spadania bez stabilizatora – 9 364 m, maksymalna prędkość spadania (bez stabilizatora) – 311 km/h.
Rekord Guinnesa w skoku w tandemie z 11 373 m
Opisując rekordy spadochronowe Polski w skokach wysokościowych, nie sposób nie wspomnieć o skoku, który wprawdzie rekordem nie był, ale jako skok wysokościowy był imponujący.
25.10.2019 r. Arkadiusz Majewski w roli tandem pilota, Amerykanin Jim Wigginton jako pasażer tandemu oraz Wiktor Drewnik jako kamerzysta wykonali skok z balonu na ogrzane powietrze z wysokości 11 373 m n.p.m. Po oddzieleniu skoczków od gondoli balon, na pokładzie którego znajdował się pilot Dariusz Brzozowski oraz Tomasz Witkowski w charakterze operatora sprzętu pokładowego, wzbił się jeszcze na wysokość ok. 11 880 m n.p.m.
Opracowanie: Bolesław Dzieciaszek